Từ Đường Nhà Mạc là một biểu tượng văn hóa và tinh thần của dòng họ Mạc, một trong những gia tộc có sức ảnh hưởng lớn trong lịch sử Việt Nam. Nơi này đánh dấu sự dấu ấn lịch sử và tưởng nhớ những người đã góp công quan trọng trong việc dẹp yên và xây dựng triều đại.
Từ đường họ Mạc tại Cổ Trai xã Ngũ Đoan Kiến Thụy là một di tích lịch sử nổi tiếng, được sử sách nước ta cũng như những câu chuyện lưu truyền trong dân gian nhắc đến như một chốn địa linh vì đây là nơi phát tích của dòng họ nhà Mạc. Khởi nguồn từ một gia đình làm nghề đánh cá, Mạc Đăng Dung – người xuất thân từ làng Cổ Trai, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương, đã vươn lên từ vị trí một lính túc vệ cho đến khi lên ngôi và thành lập triều đại Mạc.
Vương triều Mạc đã đóng vai trò quan trọng trong lịch sử Việt Nam, nổi tiếng với sự kiểm soát vững chắc và sáng tạo trong quản lý quốc gia. Tuy nhiên, sức mạnh của họ cũng phải đối mặt với những thách thức và mối đe dọa từ các phe phái khác trong hoàng cung và bên ngoài. Sau một thời gian thịnh vượng, vương triều Mạc cũng phải đối mặt với sự suy tàn và sụp đổ dưới áp lực của nhà Lê – Trịnh. Các cung điện và tôn miếu của gia tộc Mạc ở Cổ Trai đã bị quân Lê – Trịnh san phẳng hoàn toàn, chỉ còn lại những dấu tích và ký ức.
Do biến cố của lịch sử, Từ đường họ Mạc đã trải qua hơn 400 năm, công trình nguyên gốc duy nhất thờ Đức Mạc Thái Tổ, Đức Mạc Thái Tông còn lưu giữ lại ở mảnh đất địa linh nhân kiệt, nơi đất Tổ, phát phúc của Vương triều, được con cháu họ Mạc Cổ Trai và nhân dân địa phương hưng công xây dựng cách đây hơn một trăm năm. Các con cháu, hậu duệ của nhà Mạc đã quay trở lại quê hương và tái lập Từ Đường Nhà Mạc như một nơi thờ cúng và kỷ niệm về các bậc tiền nhân. Ngôi từ đường này không chỉ là biểu tượng văn hóa mà còn là nơi gắn bó mật thiết với truyền thống và lịch sử của dòng họ Mạc.
Bằng tinh thần đoàn kết và sự sáng tạo, cư dân tại Dương Kinh, Kiến Thụy đã không ngừng bảo tồn và phát triển truyền thống lâu đời. Trở thành một điểm đến quan trọng, nơi này không chỉ thu hút các con cháu của dòng họ Mạc từ khắp nơi, mà còn là điểm đến lý tưởng của du khách muôn phương, đến để tôn vinh và ghi nhận công lao của các vị vua triều Mạc. Hoạt động này không chỉ là sự kết nối với quá khứ và bài học lịch sử, mà còn là những dấu ấn lan tỏa tinh thần yêu nước và hòa nhập với di sản văn hóa của một cộng đồng đầy tinh thần đoàn kết dân tộc.
Mỹ Tâm